کنفرانس مطبوعاتى کنفرانس خبرى

يکى از راه‌هاى اطلاع‌رسانى به‌واسطه مطبوعات يا به‌طورکلى رسانه‌هاى خبرى به مردم کنفرانس مطبوعاتى (Press Conference)، است. مسئولان براى آگاه کردن مردم از تصميم‌هاى تازه، فعاليت‌ها و اعلام مواضع با دعوت از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران رسانه‌هاى خبري، اقدام به تشکيل کنفرانس مطبوعاتى مى‌کنند. در اين گردهمائى‌ها، مسئول دعوت‌کننده ابتدا هدف خود را از اين تجمع بيان مى‌دارد و به تشريح نکات موردنظر مى‌پردازد و سپس به خبرنگاران فرصت ارائه پرسش‌ها داده مى‌شود. کنفرانس‌هاى مطبوعاتى ممکن است حول يک موضوع واحد يا موضوع‌‌هاى مختلف باشد. نقش پرسش‌ها در کنفرانس مطبوعاتى بسيار مهم است. سؤال سنجيده، پخته و روشن ارتباط با مصاحبه‌شونده را تا حدى برقرار مى‌کند. سؤال بايد طورى مطرح شود که ضمن وضوح کامل، مصاحبه‌شونده را از طفره رفتن باز دارد. بدين ترتيب طرح پرسش‌هاى مرکب بهترين نوع سؤال در کنفرانس‌هاى مطبوعاتى است. زيرا معمولاً خبرنگار در چنين مصاحبه‌هائى فرصت طرح چند سؤال را ندارد و چند سؤال پى‌درپى ممکن است سبب اعتراض‌گردانندگان مصاحبه شود. هنگام طرح سؤال بايد به چشم مصاحبه‌شونده مستقيماً نگريست و پرسش را با صداى بلند و شمرده باز گفت. با طرح سؤال سنجيده، مخاطب به‌سمت خبرنگار جلب مى‌شود و به همين وسيله ارتباط معقول در حد کنفرانس مطبوعاتى بين مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده مى‌شود. ناگفته نمايند مخاطب قرار دادن مصاحبه‌شونده به اسم و عنوان و وضع آراسته خبرنگار در ايجاد اين ارتباط مؤثر است.

مصاحبه خبرى و تفسيرى

در مصاحبه خبرى (Interviewer)، هدف مصاحبه‌گر، کسب اطلاعات دقيق و مشخص از منبع خبر جهت روشن شدن موضوع يا موضوع‌هاى خبرى روز است. در اين نوع مصاحبه، مطالب تنظيم شده حاوى اطلاعات جديدى است که قبلاً انتشار يافته است. فرض کنيد دولت اعلام مى‌کند که تعدادى کارشناس ايرانى را براى همکارى با دولت کويت به آن کشور اعزام خواهد کرد تا در زمينه اکتشاف و بهره‌بردارى از منابع نفت با متخصصان کويتى همکارى کند. خبر اين موضوع در روزنامه منتشر مى‌شود، اما چندين سؤال باقى است که براى يافتن پاسخ آنها، نياز است مقامات مسئول (در اينجا وزير نفت) توضيح دهد. مثلاً: - آيا ايران در کار اکتشاف و بهره‌بردارى منابع نفت در آن کشور سرمايه‌گذارى هم مى‌کند؟ - همکارى دو کشور به چه صورت و تا چه حد خواهد بود؟ - چه تعداد کارشناس ايرانى به کويت خواهند رفت و مدت همکارى دو کشور چه مدت خواهد بود؟ و پرسش‌هائى از اين قبيل ... که براى دريافت پاسخ به آنها خبرنگار بايد با مقامات مسئول کشور مصاحبه کند. مثال: تهران - گروه خبر:

در پى خارج شدن قطار مسافربرى تهران-مشهد از خط، مسئول خطوط راه‌آهن، فرسودگى ريل‌ها را عامل اين حادثه ذکر کرد. قطار مسافربرى تهران-مشهد ديروز بعدازظهر در منطقه سمنان از خط خارج شد و ۱۸ مسافر مجروح شدند. در پى اين حادثه (نام و نام خانوادگي) مسئول خطوط راه‌آهن در مصاحبه‌اى گفت: هم‌اکنون مأموران مشغول مرمت ريل‌ها هستند. وى گفت: اين دومين حادثه طى امسال در اين مسير است و به همين دليل قرار شد تا پايان سال کليه ريل‌هاى فرسوده و مرمت يا تعويض شود. مسئول خطوط راه‌آهن افزود: همه مجروحان حادثه ديروز به‌طور سرپائى مداوا شدند و با اعزام يک قطار ويژه به مسير خود ادامه دادند.

پس از وقوع هر خبرى براى روشن شدن جزئيات رويداد اقدام به مصاحبه خبرى مى‌شود تا اطلاعات تازه به آگاهى خوانندگان برسد، همگام با اين نوع مصاحبه، مصاحبه تفسيرى (Commentary Interview)، نيز صورت مى‌‌گيرد که مصاحبه شونده در مورد انگيزه وقوع رويداد، نظر خود را بيان مى‌کند. مصاحبه شوندگان در اين نوع از مصاحبه داراى ديدگاهى هستند که گاه به خبر اعتبار مى‌بخشند و آن را توجيه مى‌کنند و گاه ممکن است نظر آنان مغاير خبر اعلام شده باشد. در هر حال مصاحبه‌هاى تفسيرى جايگاه ويژه‌اى در روزنامه‌ها و ساير رسانه‌هاى خبرى دارند. مثلاً در مورد خبرى که در بررسى مصاحبه خبرى گفته شد، خبرنگار براى کسب نظر برخى افراد که صاحب‌نظر شناخته مى‌شوند، مصاحبه‌اى ترتيب مى‌‌دهد تا از ديدگاه آنان درباره تصميم دولت در مورد اعزام کارشناس به کشور کويت، خوانندگان خود را مطلع کند. ممکن است اين شخص نظر مساعد نسبت به اعزام کارشناسان ايرانى داشته باشد و آن را به‌نفع کشور بداند يا برعکس اين اقدام را مغاير منافع و مصالح ملى تشخيص بدهد. به‌هر حال اين يک نظر شخصى است و انتخاب چنين افرادى ارتباط مستقيم با مشى روزنامه دارد. مثال: ناآرامى‌ها در جاکارتا (اندونزي) زمانى آغاز شد که سربازان به ساختمان مقر حزب اپوزيسيون (حزب دموکراتيک) به رهبرى خانم 'مگاواتى سوکارنو پونزه' دختر احمد سوکارنو رئيس‌جمهور پيشين اندونزى حمله‌ور شدند و با ضرب و جرح طرفداران وي، نزديک به ۲۰۰ نفر از آنان را دستگير کردند. در سال ۱۹۹۳ حزب دموکراتيک 'پي.دي.آي' خانم مگاواتى سوکارنو را به رهبرى خود برگزيد. ظرف سه‌سال گذشته بر محبوبيت خانم سوکارنو به ميزان قابل توجهى افزوده شد. سوهارتو از افزايش محبوبيت دختر سوکارنو به وحشت افتاد و سرانجام دو ماده پيش با تحريک و کمک يک گروه انشعابى از حزب دموکراتيک، وى را از رهبرى حزب کنار گذاشت. بحران رهبرى در حزب به خيابان جاکارتا کشيده شد و دولت نگران حکومت ۳۰ ساله ژنرال شد. خانم 'کامل بوجاجيو' از گروه حمايت از حقوق بشر در اندونزى که مقر آن در لندن است، در مصاحبه‌اى با شبکه خبرى بي.بي.سى اوضاع کنونى اندونزى را چنين ارزيابى مى‌کند: - آيا فکر مى‌کنيد که اعتراض‌هاى مردمى به بهانه حمايت از خانم سوکارنو، در نهايت خطرى براى دولت سوهارتو فراهم خواهد آورد؟ کارمل بوجاجيو: بله، اين امکان وجود دارد. سوهارتو در موقعيت دشوارى قرار گرفته است و اگر با طرفدارن دموکراسى سازش کند، حکومت خودکامه ۳۰ ساله خود را به خطر خواهد انداخت. در صورت نشان دادن خشونت نيز او فقط عصبانيت مردم را افزايش خواهد داد و آنان را وادار به نشان دادن اعتراض بيشتر خواهد کرد. - آيا فراهم کردن وسايل برکنارى خانم سوکارنو از رهبرى حزب دموکراتيک، به ضرر ژنرال سوهارتو تمام نشده است؟ کارمل بوجاجيو: بله، همين‌طور است. در پى برکنارى خانم سوکارنو، محبوبيت او به اوج رسيده است. نه تنها در جاکارتا، بلکه در بسيارى از شهرهاى کوچکتر مردم به او به‌صورت يک رهبر اوپوزيسيون و طرفدار آزادى مى‌نگرند. در واقع سوهارتو با اشتباهى که مرتکب شد، از دختر سوکارنو يک قهرمان ساخت. - ولى مثل اينکه جداى از ۳۰۰۰ نفرى که به طرفدارى از خانم سوکارنو دست به تظاهرات زدند، عده زيادى از مردم کوچه و بازار فقط نظاره‌گر اوضاع بودند؟ کارمل بوجاجيو: رقمى که من دارم، بيشتر از ۳۰۰۰ نفر است. فراموش نکنيد که مردم با دست خالى نمى‌توانند به مقابله با سربازان به‌شدت مسلح بپردازند. ارتش فقط به ماشين‌هاى آبپاش و باتون پليس ضد شورش اکتفاء نکرد، بلکه در روزهاى آخر تظاهرات، حتى تانک‌هاى خود را در خيابان‌ها مستقر کرد. مردم از نمايش قدرت ارتش به وحشت افتادند. - آيا سوهارتو از قدرت لازم براى سرکوب آزادى‌خواهان برخوردار است؟ کارمل بوجاجيو: او مطمئن نيست که از حمايت بى‌چون و چراى ارتش برخوردار است يا نه. اين به‌‌صورت يک علامت سؤال بزرگ براى او درآمده است. فرماندهان بلندپايه ارتش از او حمايت مى‌کنند، اما معلوم نيست که افسران جزء و يا سربازان ارتش هم از او اطاعت خواهند کرد يا نه. خبرهاى پشت پرده حاکى از نارضايتى برخى افسران پليس و نيروى هوائى از نحوه برخورد خشن ژنرال با دختر سوکارنو است.

مصاحبه شفاهى – کتبى

در مصاحبه‌هاى حضورى يا مصاحبه‌هائى که به‌وسيله تلفن صورت مى‌گيرد، رکن اصلى مصاحبه‌کننده است. مصاحبه‌کننده بايد علاوه بر تسلط بر تکنيک‌هاى مصاحبه، آگاهى‌هاى عمومى گسترده‌اى داشته باشد، اين آگاهى‌ها در حد تخصص‌هاى روزنامه‌نگارى است. يک مصاحبه‌کننده بايد از علوم مختلف به‌ويژه جامعه‌شناسى و روانشناسي، شناخت کافى داشته باشد. شناخت سريع مخاطب و حالات روحى او، مهم‌ترين ابزار دست مصاحبه‌کننده است، چون به هر حال يک رابطه متقابل بين مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده به‌وجود مى‌آيد و کسى که قادر است اين ارتباط را حفظ کند و مانع از گسستن آن شود، مصاحبه‌کننده است. با اولين نگاه بايد حالت‌هاى مصاحبه‌شونده ارزيابى شود و با نخستين سؤال اين ادراک کامل شود و در عين حال مصاحبه‌کننده بايد هميشه چند سؤال پى‌درپى در حافظه خود آماده عرضه داشته باشد.

عده‌اى از مصاحبه‌شونده‌ها ترجيح مى‌دهند جواب سؤال‌هائى را به‌صورت کتبى بدهند، زيرا هم تسلط بيشترى پيدا مى‌کنند و هم فرصت کافى براى پاسخ دادن در اختيار دارند. در چنين موردى خبرنگار سؤال‌ها را به‌صورت کتبى به مصاحبه‌شوندده ارائه مى‌دهد و مصاحبه‌شونده نيز پاسخ سؤال‌ها را به‌صورت کتبى مى‌دهد. اگر پاسخ به سؤال‌هاى 'پرسشنامه‌' ها را نيز در زمره مصاحبه‌هاى کتبى بدانيم، معمولاً اين نوع مصاحبه‌ها براى کارهاى تحقيقى مورد استفاده قرار مى‌‌گيرد. مصاحبه کتبى کمتر جنبه خبرى پيدا مى‌کند و از عمده‌ترين کاستى آن نيز عدم حضور خبرنگار است و اين احتمال همواره وجود دارد که مصاحبه‌شونده به سؤال يا سؤال‌هائى پاسخ ندهد.

مصاحبه عمقى - مصاحبه گسترده

مصاحبه عمقى (In-Depth Interview)، در واقع يک گفتگوى دوطرفه است. از يک‌سو روزنامه‌نگار متخصص و صاحب‌نظر و از سوى ديگر صاحب يا صاحبان انديشه و تخصص و نظر در زمينه‌هاى سياست، اقتصاد، ادب و فرهنگ، هنر و... به‌عنوان مصاحبه‌شونده يا مصاحبه‌شوندگان. دايره موضوع مورد گفتگو در مصاحبه عمقى هرچه محدودتر باشد به‌سمت تخصصى شدن پيش مى‌رود. فرض کنيد يک روزنامه‌نگار متخصص در امور سينما با کارگرانى گفتگوئى در مورد صرفاً سينما به‌عمل آورد. موضوع سينما يک موضوع تخصصى است و بحث حول محورهاى فني، تکنيکى و پيام سينمائى دور مى‌زند. چنين گفتگوئى دوطرفه شکل يک مصاحبه عمقى مى‌گيرد. با اين حال مى‌توان گفت از اين هم تخصصى‌تر مى‌توان برخورد کرد. مثلاً گفتگوى يک روزنامه‌نگار متخصص با يک صاحب‌‌نظر در امور سينما صرفاً در مورد سينماى سياسي، کمدى يا موزيکال و... بدين ترتيب دايره بحث محدودتر و عمق گفتگو بيشتر شده است. در مورد هر يک از زمينه‌هاى سياسي، اقتصادي، فرهنگى و هنرى مى‌توان با افراد صاحب‌نظر اقدام به انجام يک مصاحبه عمقى کرد. پرسش و پاسخ در مصاحبه‌هاى عمقى با ديگر انواع مصاحبه‌ها تفاوت اساسى دارد. روزنامه‌نگار متخصص يک پرسشگر صرف نيست، خود صاحب‌نظرى است که با اداره مصاحبه، نظرات مصاحبه‌شونده متخصص را مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد. سؤال‌ها فقط براى شکافتن موضوع مورد بحث است. به همين دليل مصاحبه عمقى به يک مباحثه شبيه مى‌شود چرا که الزاماً نظرات روزنامه‌نگار متخصص با مصاحبه‌شونده يکسان نيست. اگر نگوئيم هميشه، اما در بيشتر مصاحبه‌هاى عمقى همسان نبودن نظرات روزنامه‌نگار با مصاحبه‌شونده، پديده‌اى است که در اين نوع مصاحبه‌ها به کرات پيش مى‌آيد و همين نکته است که مصاحبه‌هاى عمقى را خواندنى و جالب توجه مى‌کند. روزنامه‌نگار در ابتدا موضوع مصاحبه را براى خواننده روشن مى‌کند و با معرفى مصاحبه‌شونده چگونگى انجام مصاحبه را تشريح مى‌نمايد پرسش‌ها در اين نوع مصاحبه‌ها تلفيقى از سؤال‌هاى ساده و يک‌وجهى توأم با پرسش‌هاى مرکب (چند سؤالي) است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: